Berberler Odası Başkan Adayı Nihat Başakıncı Gazetem İzmir TV ve Atürk TV ortak canlı yayınında ‘Salih Erkek ile Erkekçe’ programına katılarak Salih Erkek’in sorularını yanıtladı. Başakıncı, geçmiş dönem başkanlığınıda yaptıklarını, sektörün sıkıntılarını ve seçilmesi durumunda gerçekleştireceği projeleri anlattı.

Salih Erkek: Bugünkü konuğum çok değerli eski dostum Berberler Odası Başkan Adayı Nihat Başakıncı. Eski oda başkanlığınız halkın ve esnafın dilindeydi. O yüzden aday olmana çok sevindim. Ne oldu da tekrar aday olmaya karar verdin?
Nihat Başakıncı: Herkesin bildiği gibi, berber arkadaşlarımı ziyarete gittiğimde gördüğüm olumsuzluklar üzerine aday olmaya karar verdim. Sektördeki olumsuzluklar beni adaylığa itti. Ben adayım diyerek ortaya çıkılmıyor, aday gösteriliyorsunuz. Arkadaşlarım da beni daha önce yaptığım hizmetler karşılığında aday gösterdi. Gittiğim her yerde teveccühle karşılanıyorum. Her gittiğim yerde eski başkan olduğum için hep odanın konusu açılıyor, daha önce yaptıklarım şu anda yapılanlar konuşuluyor. Bu konuşmalardan edindiğim izlenimler ve arkadaşların ‘Neden tekrar aday olmuyorsunuz’ söylemlerinin üzerine ben de, bu kadar ısrar var, benim de içimde kalan, gerçekleştirmek isteyip, gerçekleştiremediğim konular var diye düşünüp aday oldum. Biz ikiz kardeşimle birlikte uzun yıllar berberlik hizmet sektöründe bulundum, ikiz kardeşimle firma kurduk 1989 senesinde, sonrasında işlerimizi ilerlettik. İkiz kardeşim rahmetli olunca maneviyatım kırıldığı için inzivaya çekilmiştim. Yine mesleğimden hiç kopmadım bu süreçte. Yurt dışında salonlar açan elemanlarımın davetiyle oralara gittim. Oradaki oda kuruluşlarına gittim, onların neler yaptığını, faaliyetlerini nasıl yürüttüklerini inceledim. Orada yapılanları yoğurdum kafamda ve burada da onları uygulamaya karar verdim. Biz sanat olarak onların çok ilerisindeyiz, bizim berberlerimiz sanatkar, doğuştan yetenekli berberlerimiz var. Bazı konularda teknik olarak eksiğiz sadece. Bunları gözlemledim ve yararlı olmak için tekrar oda başkanlığına aday oldum. Geliştirdiğim projeler var kafamda. Bunların en önemlisi pandemi döneminde yaşanan olumsuzluklarla ilgili. Birebir temasta olduğumuz için en önce kapanan biz olduk.

Salih Erkek: Sorunları bildiğiniz söylüyorsunuz ve projelerle çözeceğinizi söylüyorsunuz. Bunları tek tek anlatır mısınız?
Nihat Başakıncı: Sorunlar belli, çözümleri de belli. Amerikayı yeniden keşfetmeyeceğiz her şey ortada. Pandemi döneminde biliyorsunuz kapandık. Fakat her sektör gibi biz de hazırlıksız yakalandık. Bazı üyeler kapanalım virüs kapacağız dediler, bazıları ne yiyeceğiz, ne içeceğiz, biz günlük kazanıp yaşıyoruz diyerek itiraz ettiler. Pandemi bize bir şeyler öğretti. Berberimize yardımda biraz eksik kaldık.
Salih Erkek: Pandemiden dolayı berberlere merkezi hükümetin herhangi bir katkısı oldu mu ?
Nihat Başakıncı: Bizim basit usul ve deftere tabi olarak iki çeşit üyemiz var. Dediler ki, basit usul olan berberlerimize 500 lira kira yardımı yapılacak dediler. Basit usulde 1200 tane kayıtlı üyemiz var, bunların hiçbiri kesinlikle kira yardımı alamadılar. Neden alamadılar kısmına gelirsek. Dediler ki; şehir merkezindeki berberlere 750 lira, dış semtlerdekilere 500 lira kira yardımı yapılacak. Bir berberin basit usulde olabilmesi için kriterler var, dükkan kirasının 800 lira limitinin altında olması gerekiyor. Bizim berberlerimiz kriterlere uyamadı. Yanlış çıkarılan kararla hiçbiri yardım alamadı. Sonrasında bin lira yardım aldılar, toplamda berberlerimiz 4 aylık dönemde 4 bin lira gibi bir yardım aldı. Bunu kapandığımız aylara böldüğümüzde çok kifayetsiz kalıyor. Eksik kaldık, biz hükümet değiliz odanın belli bir geliri var. Gelirin ancak yüzde 10’unu kullanabiliyorsun, onun için de karar alınması gerekiyor. Örneğin belirin 1 milyonsa 100 bin lirası yardım olarak dağıtılabildi. Yönetim 100 bin lira ceplerinden koyarak, 100 bin lira da oda kasasından karşılayarak, berberlere 100’er liralık yardım kartı dağıttı. Berberlerimizin çoğu gittiğinde ne olduğunu bilmeden gittikleri ve çok kalabalık olduğu için parayı almadan dönmüşler. Oda olarak 250 bin lira da feragatte bulunduk dediler. Kapalı olduğu için 3 ay muhasebe almadıklarını belirttiler. Benim de gücüme gitti, kimin parasından kime feragatte bulunuyorsunuz? Zaten o berberin parası. Aidat, muhasebe ödüyorlar oraya. Bana kalırsa 1 sene muhasebelerini almasaydınız, bir yıl boyunca maaşlarınızın bir kısmını almasaydınız, ben olsam öyle yapardım. Kimsenin kimseye feragatte bulunduğu yok, zaten berberin parası.

Salih Erkek: Gerçekleştireceğiniz projeleriniz nelerdir?
Nihat Başakıncı: Birçok projemiz var. Örneğin, babası berber; oğlu okumuş makine mühendisi olmuş, okumuş müteahhit olmuş. Biz bunları ziyaret ettik, bir berber vakfı kurmak istiyoruz. Babası berber olup üst düzey yerlere gelmiş iş insanlarından destek alacağız. Bunun sözünü birçoğundan aldık. Pandemide yaşadığımız sıkıntıları bir nebze olsun azaltabilmek istiyoruz. Çünkü yasal olarak vakıflara para yardımı yapılabiliyor. Burada biriken parayı da belgeler eşliğinde dağıtabiliyoruz. Örneğin berberimizin çocuğu üniversiteye gidecek, ona burs imkanı sağlayacağız. Berber Esnaf Sanatkarlar Kredi Kooperatifi kuracağız. Bunun da çalışmalarını yaptık, kuran arkadaşlarımızdan destek ve bilgi aldık. Kuramazsın diyenleri dinlemeyeceğiz, kuranlar nasıl kurduysa biz de kuracağız. Esnafımıza en azından ucuz finansal temin sağlama konusunda yardımcı olmak istiyoruz. Berberlerimizin kullandığı ürünlerin imalattan direkt alımını sağlayacağız. Tek kullanımlık havlu şartı getirildi örneğin, bir arkadaşımız kapının önünde havlu var diye 8 bin 500 lira ceza yedi. İçeride tek kullanımlık havluları var ama ona rağmen ceza yedi. İşin içine ruhsat girdi, mülk sahibi dükkanı altıya böldüğü için ruhsat alamıyor. Dolayısıyla dükkanı mühürlenmiş, mührü söktüğü için 9 gün hapis cezası almış. Kısacası bir havlu yüzünden başına gelmeyen kalmamış. Biz bu tek kullanımlık havluların 100 tanesini 20 liraya alıyorduk. Bu zamanla 40 lira oldu, 80 lira oldu, 160 liraya kadar çıktı. Bir kişiye en az 4 tane kullanmak gerekiyor. Biz 90 gün boyunca bunları kullandık, talep arttığı için de toptancılar bunu fırsatçılığa çevirdi. Aldığımız her şeye sürekli zam geliyor, daha doğrusu toptancıların esiri olduk. Bunun için de bir çalışma başlattım. Numunelerimiz de hazır bunları berberlerimize dağıtacağım. Sir, şampuan, saç kremi gibi ürünleri toptan olarak değil, imalattan alacağız. Berberlere 10 liraya mal ettiysek, 11 liradan ulaştıracağız.
50 yaşını geçen ustalarımızdan muhasebe ücreti almayacağız, onlara da bir katkımız olsun diye. Muhasebe borcu olan arkadaşlarımıza söz veriyorum, odaya olan borçların 6 aylığını almayacağız. Ben düzenli ödedim diyen arkadaşlarımızdan da 6 ay muhasebe almayacağız. Pandemide etkilenmelerinin üzerine bir nebze nefes almalarını sağlayacağız.
Benim odaya ilk girişim, Orhan Benli vardı rahmetli kurucu başkanımız, onun sayesindedir. Biz geçmişte kardeşimle birlikte meraklıydık bir şeyler öğretmeye. Berber Odası’nın bir kurs yeri vardı. Orhan Bey rica etti, ‘Kurs yerinde eğitim vermek istiyoruz, hocalık yapabilir misiniz’ dedi. Biz de başladık eğitim vermeye. 10 sene boyunca kardeşimle dönüşümlü gidiyorduk, gençlere eğitim veriyorduk. Başlarda ücret almayı kabul etmiyorduk. Sonra kursa gelen çocuklara baktım, bazısının ayakkabısı, bazısının anorağı, kazağı yok. Sonra eğitim karşılığında aldığımız ücretle bu çocuklara yardım ettim. Eğitime sevdalı bir başkanım. Oda başkanı olduktan sonra eğitim seviyesini yükselttim, eğiticilik belgesi olmayan kimse kalmasın diye uğraştım, kadın berber yetişsin diye kurslar düzenledim. Her konuda eğitim ve liyakat şart. Bu konulara önem verdiğim için, üzülerek öğrendim ki şu anki yönetim Alsancak’taki eğitim salonumuzu satmış. Orada sıkıntılı bir ortam varmış, o ada sit alanıymış ondan diyorlar, ama şu anda orada restoran yapılmış oraya. Bu tarz olumsuzluklar gördüğüm için yeniden başkan adayı oldum. Odanın üyeleri müşteri gibi olmuş, odanın şu anda hiçbir borcu yokmuş. Zaten nasıl olsun hazırda sattığın yerler var, bir de olsaydı.
Ben projelerimle yapmak istediğim hizmetlerle öne çıkmak isterim. Oda başkanıyken, gelinlik fuarları olurdu biz de onlara kaynak olurduk, bu da benim hoşuma gitmezdi. Ben de dedim ki biz kendi fuarımızı yapmak istiyoruz. İzmir Büyükşehir eski Belediye Başkanımız Aziz Kocaoğlu ile görüştük ve sonucunda neticeye bağladık. Uluslararası Güzellik Fuarı adı altında berberler ve kuaförler ortak olarak iki yıl üst üste kendi fuarımızı düzenledik. İtalya, Fransa, Norveç gibi 14 tane ülke getirdik. Sonrasında zaten oda başkanlığı sürecim bitti, benden sonra pek etkinlik olmadı. Gerçi olumsuzluklar üst üste geldi, Türkiye’nin ekonomik durumu ortada, onları da göz önünde bulunduruyorum, şartlar belli. Ama 12 senedir de şartlar bu kadar kötü değildi, ciddi hiçbir etkinlik göremedim. Uluslararsı hiçbir etkinlikte bulunamadık.
Salih Erkek: Odada 12 yıl başkanlık yaptınız. Odaya kazandırdıklarınız neler?
Nihat Başakıncı: Şu anda odamızın bulunduğu yer bizim. 12 senedir eğitim salonumuz yok. Bazı kurslar düzenledik diyorlar, ama onları özel firmalar yaptı. 10 ilde ortak bir uygulama yaptılar, üye aidatları şu anda yılık 375 lira. 2700 üyemiz var. Üyelerimizin bazıları titizlikle, bazıları düzensiz ödüyor. Eskiden 1., 2., 3. Sınıf üyelikler vardı, tek sınıfa çevirdiler. Bu da adaletsizlik yarattı. Mesela dış semtlerimizde 2 koltuklu mütevazi bir sanatkarımız var, Alsancak’ta Bornova’da 4-5 koltuklu lüks berberlerimiz var. Bunlar aynı ücreti ödüyor, adaletsizlik var. Bunu Sanayi ve Ticaret Bakanlığı 8 ilde uyguladı, ama yanlış bir uygulama. Günde 1 lira gibi bir miktara geliyor. Ama unutuluyor ödenmiyor, diğer seneye uçurum oluyor ödemeler. 2 seferde alınıyor bu paralar. Öyle yapılacağına, ayağa hizmet muhasebe başlatmıştık bu devam ediyor. Gittiklerinde mesela, 60 lira alıyorlar üyelerden muhasebe ücreti, gitmişken yanında 50-60 lira daha alınır, üyelerin ödemesi kolaylaşır. Bu konuda şikayetleri çok aldığım için belirtiyorum.
Bir de Kayıt dışı dediğimiz sorun var. Bunlarla ilgili odalarımızda yetkilerimiz var, denetim yapma hakkımız var. Bu yetki sınırlarında denetim yapıyoruz. Denetimler sonucunda kayıtsız kişileri gidip ikna ediyoruz. Çünkü haksız rekabet yaratıyorlar, bazıları vergi mükellefi bile değil. Şansına gidiyor, yakalanırsa kapanıyor. Bunları görünce diğer arkadaşlarımız da diyor ki sizin bunlara karşı hiçbir uygulamanız yok. Bir belediye başkanımız bana bu konuyla ilgili ‘elleme garibanlara’ dedi. Başkanım sizin için gariban kim dedim. Oda kaydı var, vergi mükellefi, ustalık belgesi var, her ay Bağ-Kur ödüyor, yanında çalıştırdığı kişiye sigorta ödüyor, elektrik, su vergi ödüyor. Diğer tarafta vergi vermeyen, masraf ödemeyen biri var. Benim ölçütlerimde diğeri daha gariban. Bu kayıt dışı sisteme karşı herkesin eşit şartlarda olmasını sağlayacağız. Biz oda olarak fiyat tarifesi veriyoruz. Rekabet müşteri hizmetlerinde, hijyende olsun. Dekorasyonda, berberin kendi giyiminde konuşma tarzında olsun istiyoruz. Müşteriler kendisi gibi olan insanlara tıraş olmak istiyor. Berberlerimizi eğiteceğiz. Nasıl giyinilmesi, nasıl davranılması gerektiğine kadar öğreteceğiz.
Salih Erkek: Basmane’de 10 liraya tıraş ediyorlar. Sizin fiyat tarifenizde 50 lira. Bunlar merdivenaltı yerler mi yoksa ruhsatlı mı?
Nihat Başakıncı: Basmane olarak adlandırırsak yanlış olur, İzmir’i genel alalım. Sanatın fiyatı olmaz. Berberler odası istediği kadar fiyat versin. Benim de söylediğim bu, rekabet nerede olacak. Her berbere aynı fiyata al dersek yanlış olur. Her berber aynı fiyatı alırsa hizmet yarışı başlar. Kim daha güzel hizmet veriyorsa onlar öne çıkar. Camlarda eskiden yazarlardı, saç tıraşı 5 lira diye. Müşteri içeri girdiğinde ‘Ense kıllarınızı alacak mıyız?’ diye sorarlardı. Saç tıraşı yapılır da ense kılları alınmaz mı? Müşteri de al diyor, bu sefer ona ayrı ücret alıyor. Normal berberden daha pahalıya çıkıyordu müşteriler. Ben bununla mücadeleyi sürdürdüm, bu durumları tarihe gömdük. Nerede ucuz çalışıyorlarsa, bugünkü şartlarda altından kalkamazlar. Ben eğitime önem veren bir başkanım, eğitimleri sürdürmeye kararlıyım. Ara eleman kursları düzenleyeceğim, şu anda açık öğretimde okuyor ama iş yapamıyor mesela o insanların iş sahibi olmasını sağlayacağız. Ciddi bir berber ve çırak açığımız var, bunları hızla kapatmak için çalışacağız.
Salih Erkek: Son olarak söylemek istedikleriniz neler?
Nihat Başakıncı: Bütün berber arkadaşlarımı dolaşıyorum, aldığım şikayetleri ve sorunları biliyorum. Bunların çözümlerini anlattım. Şikayetler sandıkta çözülüyor. 9 Ocak’ta Eşrefpaşa Akçiçek Kültür Merkezi’nde seçimimiz var. Şikayet edip eleştirmek kolay, sonuç sandık. Sandığa geliyorsunuz ve oy kullanıyorsunuz. Arkadaşlarımdan ricam sandığa sahip çıkmaları ve demokratik bir şekilde oy kullanmaları. Kimi istiyorsanız onu seçin.