Herkese iyi pazarlar, bugün 2 yaş dönem özelliklerinden, genel gelişim özelliklerinden ve 2 yaş sendromundan bahsedeceğiz.
Çoğunuzun bildiği üzere 2 yaş sendromu diye adlandırılan bu dönem çocuklar açısından olduğu kadar ebeveynler açısından da zorlu bir yaş dönemidir. Bu yaştaki bir çocuğun beyni artık bilinçlenmesine, kendi bedeni ve iradesi olan bir birey olmasına izin verir; karşı çıkar ve kendi kararını vermek ister. Bu yaş dönemindeki bir çocuk kendi sınırlarıyla yüzleşir; yoğun düş kırıklıklarının olduğu bir yaş dönemidir üstelik sık sık öfke patlamaları yaşar. En sık kullandığı kelime “hayır”dır.
0-2 yaş anne bebek bağlanması demiştik. 0-2 yaş arasında bağlanma gerçekleştikten sonra, 2 yaşın getirdiği dönem özellikleri itibariyle “ayrışmaya” başlarlar. “Ben sen değilim, senin bir uzantın değilim, kendimim” demesi kendilik bilincini, kendi benliğine ve özerkliğine duyduğu güveni geliştirmesi açısından gereklidir. Bu dönemde çocuğunuzun asıl gereksinimi size karşı çıkmak değil farklılaşmaktır. Çocuğunuz henüz ön frontal lobun gelişme aşamasında olduğu için kendini denetleyebilecek ve o an orada ne yaptığını tam anlamıyla kavrayabilecek düzeyde değildir. O sadece küçük bir kaşiftir. Araştırmacıdır, her şeye dokunmak ister. Bu dönemde özellikle “elleme, dokunma” yerine “gel sana dokunabileceğin bir şeyler bulalım” demek gerekir. Kafasında sağlam oturmuş imgeler olmadığı gibi yaptığı şeyin sonuçlarını da ancak siz duruma el koyduğunuzda fark eder. Dört yaşından küçük çocukların yaramazlık yapmasını önlemenin en iyi yolu, onları kendi başlarına bırakmamaktır. Duygularını ona yansıtarak, çocuğunuza yaşadıklarını göz ardı etmediğinizi gösterebilirsiniz. Bu sayede hem anlaşıldığını hisseder hem de kendini anlar. Böylece ona ihtiyacı olan benlik bilincini aşılarsınız.
Bir yandan bu yaşta gerçekleşen önemli bir faaliyet olan beynin yeniden yapılanması çocuğunuzun ayrılıkla ilgili kaygı, panik duygusunu tetikler. Hem yanında olun ister hem de bir şeyleri kendi başlarına yapmaları gerekir. Yoğun kafa karışıklıkları vardır. Bunun için seçenek sunmak kendi farkındalıklarını oluşturur ve bu kafa karışıklıklarının önüne geçer.
Diğer yandan beyin gelişimi itibariyle uykusunun doğal döngüleri değişir. Hem uykusu vardır hem de uyumamak için direnebilir. İlk yorgunluk belirtilerini görür görmez uyuma ritüelini başlatabilirsiniz. Özellikle bu yaş dönemindeki çocuk ile inatlaşmamak önemlidir. Ebeveyn olarak hayatlarında kolaylaştırıcı olmalıyız.
Bu dönemde dikkat süreleri kısadır genellikle hiçbir şeyle 2-3 dakikadan fazla ilgilenmez. Bu özelliği itibariyle de uzun süreler yerlerinde oturmalarını beklemek de yanlış olur.
Ayrıca 2 yaş çocuğu genellikle yeni girdiği ortamlarda adaptasyon için 10-15 dakikaya ihtiyaç duyar, zorlanmamalıdır.
Bu dönemde özellikle ailelerin bilmeleri gereken şey çocuklar yapabileceği şeyleri tek başına yapabilmek ister, kendi başına giyinmek ister ve kendi başına yemek yemek ister. Bir şeyleri zaman kazanmak, hayatını kolaylaştırmak ve beceremeyeceğini düşündüğünüz için onun adına yaptığınızda, kazandığı yeni motor becerilerini sergilemesine engel olursunuz ayrıca başarma coşkusunu da elinden almış olursunuz.
Ailelerin, çocukların 2 yaş döneminde dönem özelliklerine göre hareket etmeleri, çocukların kendi kendine başarma isteklerini olumlu karşılamaları ve cesaret vermeleri önemlidir.
Herkese iyi pazarlar. Bir sonraki yazımda 3 yaş dönem özelliklerini ele alacağız. Kendinize iyi bakın. Hoşçakalın.
Uzman Klinik Psikolog/Aile Danışmanı
Buse Baltalılar