Herkese iyi pazarlar, bugün 3 yaş dönem özelliklerinden, genel gelişim özelliklerinden ve ebeveyn olarak 3 yaşındaki bir çocuğa nasıl yaklaşmalıyız bunlardan bahsedeceğiz.
Bu dönemde çocuğunuz artık bebek değildir ama yine de her şeyi onun adına yapmaktan kendinizi alamazsınız. Bu dönemde yine itkilerini ve eylemlerini bastırmasını sağlayan sistem daha tam anlamıyla devrede değildir.
Bu dönemde beyindeki konuşma merkeziyle ön lob arasında yoğun sinaps oluşumu gözlenir. Yani çocuğunuz benlik duygusunu geliştirir. 2 yaş dönemindeki “ben, hayır, tek başıma” ihtiyaçları karşılanmışsa 3 yaş döneminde “biz, beraber” dönemine gelmişsinizdir. Bu dönemde ise hissettiklerini anlatabilmeye ve kendini ifade edebilmeye başlar. Bir şeyleri beraber yapmaktan, yapılan işle özdeşleşmekten keyif alır. Fakat yine özerkliğin kendi elinde olmasından hoşlanır. Çünkü o artık bir bireydir.
2 yaşta olduğu gibi kendi başına giyinmek, kendi başına yemek ister. Çocuk kendi seviyesindeki işlerin hepsini gerçekleştirebilir. Bu dönemde bağımsızlığını kabul ettiğimizi ona göstermek ve sorumluluk vermek kendini iyi hissetmesine yol açacaktır. Beraber sofra hazırlamak, size yardım etmesine izin vermek, bisküvi tabağını sofraya taşımak, ceketini asmak veya mutfaktan istenilen bir şeyi getirmek gibi.
Bu dönemde sadece ona güvenin. 3 yaşındaki bir çocukla kurallar konusunda karşılıklı konuşabilirsiniz. “Ne yapmak istiyorsun?” ya da “benim ne yapmamı istiyorsun?” gibi.
Bu dönemde karar verme konusunda kafaları karışıktır. Ona özerkliği verip şu şekilde yardımcı olabiliriz. “Yumurtanı ben mi kırayım yoksa kendin mi kırmak istersin?” gibi. Veya yapmak zorunda olduğu şeylerde özellikle hastalık ve ilaç kullanımı durumlarında “Ağzına şurubu ben mi vereyim yoksa sen mi ağzını açarsın?” şeklinde yaklaşmak gerekir.
3 yaşındaki bir çocuk basit kuralları anlayabilir ama davranışları üzerinde bağlayıcılığının sınırı vardır. Size kuralları anladığına dair geri bildirimde bulunabilir fakat anne veya babasına kuralları anladığını tekrar eden bölgeyle eyleme geçmesini engelleyen bölge henüz yeterince bağlantı halinde değildir. Bunu unutmayın. Bir süre ancak eylemler yoluyla gösterebiliriz. Ellememesi, dokunmaması gereken şeyleri el ile gösterebilirsiniz.
Sınırları koyarken aynı zamanda bu dönemde (motor gelişimsel, sosyal duygusal gelişimsel ve fiziksel gelişimsel) gelişimsel basamak dönemlerini rahatça tamamlaması açısından düşmesine, pislenmesine ve oyuncaklarını söküp yeniden birleştirmeye çalışmasına izin verin. Ayrıca keşif yapmasına doğa ile temas etmesine olanak sağlayın. Sembolik oyun dönemine geçiş hazırlayan bu dönemde birlikte toprakla oyun oynamak, oyun oynarken yansıtma yapmak hem size hem çocuğunuza iyi gelecektir.
3 yaş döneminde kendi kararlarını veren ama aynı zamanda “beraberlik” kavramı gelişen çocuklara olan yaklaşımımız sosyal duygusal gelişimi açısından önemlidir.
Keyifli pazarlar dilerim.
Uzman Klinik Psikolog/Aile Danışmanı
Buse Baltalılar