Çocuklar ilk anne sütü almaya başlamalarıyla birlikte ihtiyaçları olan vitaminler ve mineralleri alarak büyümeye başlarlar. Büyüme ve gelişme için gerekli besinleri alması gerekir. Gelişim sürecinde eklenen besinlerle emme sürecine biberonla devam ederler. Emme sürecinden sonra ek gıdaların artmasıyla kaşık ve çatalla beslenmeye başlanarak yetişkinler gibi beslenmeyi öğrenmeye başlarlar. Yetişkinler gibi yemek yemeyi öğrenmeye başlarlar. Yetişkinler gibi yemek yemeyi öğrenmeleri ve yemek yeme alışkanlıklarını edinmeleri ortalama 2 yıl gibi bir zamanda, yaklaşık yirmi ile yirmi beş becerinin kazanılması ile tamamlanır. Desteksiz ve bağımsız oturma, yiyeceğe ve kaşığa uzanma, elinde kaşığı ya da yiyeceği kavrayabilmesi, ağzına götürmesi, ısırabilmesi, dudaklarıyla kavrayabilmesi, ağız içinde dilini ve yiyeceği kontrol edebilmesi, öğütebilmesi ve yutabilmesi gibi becerileri deneyimleyerek öğrenir.
Gıdaları sıvı hale getirirek başlanan ek gıda dönemini fazla uzatmamak gerekir. 6. Aydan sonra ek gıdaya geçtiğinizde bebeğinize çorba ve blenderdan geçirilmiş gıdalardan verebilirsiniz. 1-1,5 ay sonrasında yavaş yavaş verdiğiniz pürenin yoğunluğunu katılaştırarak pütürlü gıdalara geçebilirsiniz. 10. Ayda bebeğiniz kendi yemeğini kendisi yiyecek hale gelebilir. Bunun için 7-8 ay dönemi pütürlü yiyeceklere geçiş uygundur.
Çocuğun beslenme süreci ebeveynleri tarafından gözlenmesi gerekir. Reddetmeleri;
Davranış problemi mi?
Alışkanlık mı?
Yemek yemesini engelleyen fizyolojik ve anatomik problem mi var? Bunları yanıtlamak gerekir.
Yemek yemekte zorlanan çocuklara öncellikle değerlendirme yapmak gerekir. Zorlamak, aç bırakmak ya da zaman içerisinde düzelmesini beklemek çoğunlukla çözüme ulaştırmaz.
EBEVEYNLERE ÖNERİ OLARAK;
‘Bebeğim yemeyi istemiyor, yemekle ilgilenmiyor. Ne yapmalıyım?’
Bu durumda çocuk açken özellikle yemekle en çok ilgilendiği zamanda önüne bir şey konulmalıdır ve kendi elinde yiyebileceği boyutta yiyecekler olmalıdır. Örneğin haşlanmış patatese göre yemeğin içindeki patates hem daha lezzetli hem daha yumuşaktır. Çocuk onu daha rahat yiyecektir. Elma püresi hazırladığınızı varsayalım. Çocuk içindeki elma parçacıklarını görüp reddediyor. O zaman elma dilimlerini az pişmiş olarak çocuğun kendisi alıp yiyebileceği boyutta önüne koyup kendisinin yemesini ve böylece kendisinin deneyimleyerek öğrenmesini sağlayabilirsiniz. Çocuklarda 9. Aydan sonra algılamaları ve farkındalıkları hızlanır ve deneyimlerini unutmazlar. Verdiğiniz yiyeceği çiğneyip öğürmeye başlarsa ve kusarsa bunu unutmayıp ilerleyen süreçte tepkisi devam eder.
Hiçbir şekilde almıyor ve yemiyor diyorsanız her gün yemeğe başlamadan önce yiyeceği önüne koyarak başlayabilirsiniz. Eliyle yemeğe dokunmasına eline almasına izin vermelisiniz. Yemeğe karşı tahammülü ve ilişki kurmasına izin verin. Örneğin bir kaseye on adet köfte koyarsanız muhtemelen çoğunu atacak belki bir tanesini yiyecektir.
İlk etapta mesela 2 tane koyabilirsiniz. Hem onla oynamayı bilir hem aklı karışmamış olur. Gittikçe acıkan çocuk zamanla ağzına götürüp yemeye başlayacaktır.
Yemek yemeyi öğrenen çocuklar ve öğreten anneler için bu süreçte her yemek bir antreman olsun. Çocuklar elleriyle deneyimleyerek yemeklere dokunarak keşfetmesine olanak verilmelidir. Bu süreçte anneler kaşıkla illa öğünü bitirmek için çocuğun üstüne gitmemelidir. Yemek yemeyen ya da bazı gıdaları reddeden çocuklara yedirmek için tablet, telefon, TV gibi elektronik materyallerle odaklanmalarını sağlayarak yemek yedirmeye çalışmak doğru değildir. O şekilde beslenen çocuklar ne yediğinin farkına varamaz ve tokluk durumlarını, tat duyusunun farkına varamazlar. Elektronik cihazlar yemek esnasında açılmamalıdır. Çocuk o an yemek esnasında olduğunun bilincine varmalıdır.
Pütürlü gıdalara geçtikten sonra zaman içerisinde yiyecekleri daha az parçalayıp daha az ezilerek süreç izlenebilir. Pürenin yoğunluğunu zaman içerisinde kademeli arttırtabilirsiniz.
Verdiğiniz gıdalar pişmiş ya da yumuşak olmalıdır.
Yemekleri saatleri dışında evde yemek yaparken çocuğunuzu dahil edebilirsiniz. Birlikte kek, salata yapabilirsiniz.
Ailecek yemek yerken mutlaka ona da yer verin. Sizleri izlemesine olanak verin. Kokusuna görüntüsüne alışmasını sağlayın.
Yaşıtlarıyla ara öğünler oluşturun. Parkta, bahçede evde hazırladığınız örneğin kurabiye, meyve salatası gibi basit yiyecekleri sunarak yaşıtlarının nasıl yediğini görmesini sağlayabilirsiniz. Böylece teşviki artacaktır.
Ek gıdaya geçtikten sonra geçtikten sonra biberon kullanımı kaşığı reddetmesine sebep olduğu gözlenmiştir. Ek gıdalara mümkün olduğunca kaşıkla geçilmesi gerekir. Böylece yemek yemeyi öğrenme süreci hızlanacaktır.