Başkan Tugay: Kemeraltı yakın gelecekte herkes için çekici bir yer olacak

Bölgeyi herkesin kullanmaktan keyif aldığı bir ortama dönüştürmek için çalışılması gerektiğini vurgulayan Başkan Tugay, “Kemeraltı'nı turizm açısından daha cazip hale getirmeli, gençleri de kapsayan planlamalar yapmalıyız. Geçmişle bugünün, bugünle geleceğin bağını koparmadan bir şeyler yaparsak doğru sonuca ulaşabiliriz” dedi. 

İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir’in tarihi çarşısı Kemeraltı ve tarihi kent merkezinde yer alan Basmane ve Kadifekale’de geçmişte yapılan çalışmalar, mevcut durum ve planlanan çalışmalarla ilgili geniş kapsamlı bir toplantıya ev sahipliği yaptı. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın idaresinde Kültürpark’taki Meclis Salonu'nda düzenlenen toplantıda kurumlar arası koordinasyon, geçmiş projelerden edinilen deneyimler ve önümüzdeki döneme ilişkin öncelikli konular ele alındı. Kemeraltı ve çevresi hakkında şimdiye kadar yapılmış çalışmalar Kent Tarihi, Tanıtım ve Turizm Dairesi Başkanlığı tarafından anlatılırken, ilgili tüm daire başkanlıkları ve müdürlükler de kendi görev alanlarına ilişkin yürütülen, devam eden veya planlanan çalışmalar hakkında bilgi paylaşımında bulundu. Toplantıda İzmir Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımları Prof. Dr. Pınar Okyay ve Hakan Uzun, TARKEM yönetim kurulu üyeleri ile sivil toplum kuruluşu yöneticileri de yer aldı. 

“Herkes katkı vermeli”
Başkan Tugay, “Geçmişle bugünün, bugünle geleceğin bağını koparmadan bir şeyler yaparsak doğru sonuca ulaşabiliriz. Bizim belli ki yeni bazı buluşmalara, değerlendirmelere ihtiyacımız var. Bir dış paydaşlar buluşması yapalım. Öncesinde bazı şeyleri gözden geçirmek gerekiyor. Bölgenin 19 olan alt bölgesini yeniden tanımlamalı. Bunu yaparken sadece tarihsel kökene değil sosyal dokuya da bakmalı, gelecek hedeflerini de düşünerek somut olmayan kültürel miras da dahil envanterleri gözden geçirmeliyiz” diye konuştu. 

“Sokak etkinliklerini başlatalım”
“Eskiden bugüne taşınabilecek, başka yerde bulunmayacak, İzmir’e dair arayacağınız her şeyi bulacağınız bir alışveriş alanı düşünün” diyen Başkan Tugay, gastronomiye dair İzmir’de çok ilginç hikâyelerin olduğunu söyledi. Sokak yiyeceklerinin pek çoğunun İzmir’den çıktığını hatırlatan Başkan Tugay, şöyle devam etti: “İzmir’in sanatı, İzmir’in yemeği, İzmir’in yayınları, İzmir’in sporu, İzmir’in şarkıları gibi birçok tema üzerinden kocaman bir İzmir çarşısı haline dönebilir böyle alanlar. Bazen insan ‘en taze ve güzel meyveyi, çerezi, eti nereden bulurum?’ diye düşünüyor ama çocukluğumda Kemeraltı’nda böyle yerler daha çok bulunurdu. Böyle bir karaktere bürünerek eskiden bugüne bir şeyleri taşımış oluruz. Bugün de bir alışveriş merkezi olarak kentin yerlisine kaliteli gıda satan bir alan olabilir. Çokça sinema ve tiyatronun olduğu bir alanın bütün sinema ve tiyatroları yok edilmiş gibi görünüyor. Onlardan en azından birkaçını yeniden kazandırabiliriz. Sokak etkinlikleri, dışa mekânda düzenlenen bazı etkinlikler bir an önce başlatılmalı. Gizli kalmış hikâyeleri çok daha yaydığımız, çok daha fazla insanın duyduğu bir çalışmaya ihtiyacımız var.”

“Herkesin kullanmaktan keyif aldığı bir ortam”
Başkan Tugay, Kemeraltı özelinde yapılmak istenenleri şu sözlerle ifade etti: “Hırpalanmış, eksikleri çok olan, yeterince istediğimiz şekilde düzenleyemediğimiz bir alan var ve burası bizim için değerli.  Düzeltirken bir mekânsal düzeltme sağlayacağız ama sadece belli bir grup insan için değil herkesin kullanmaktan keyif aldığı bir ortama dönüştüreceğiz. En azından belli rotalarda insanların bir yerden gelip çıkana kadar bir şeylerden memnun olması, kullanması ve oranın kontrol altında olması gerekiyor. Başarılanlar da genelde böyle başarılıyor ama sadece bir tane yapıp bitirmeyeceğiz. Bir tanesini bitirince ikincisine başlayacağız. Derken belki yatırımcısı da mülk sahibi de bundan etkilenip duruma başka yaklaşacak. Sınırları, kuralları koymak gerçekten önemli. Böyle bir süreci yürütmeliyiz.”  

 “Çalışmaları harmanlayıp gözden geçirelim”
Tarihi kent merkeziyle ilgili hem belediyede yürüyen çalışmaların olduğunu hem de belediye dışında gösterilen çabalar olduğunu hatırlatan Başkan Tugay, “Geçmişten bugüne pek çok yapılmış çalışma var. Bazı şeyleri yeterince değerlendirmediğimizi, geçmişte yapılmış bazı değerli çalışmaların şu anda çok göz önünde olmadığını gördüm. O nedenle böyle bir toplantıyı düzenlemek istedik. 2013 yılında bir İzmir Tarih Projesi var. Onun üzerine eklenen bazı çalışmalar var.  Kemeraltı, Basmane, Agora, Kadifekale gibi eski kent merkezi ile ilgili yapılmış çalışmaları da devam eden çalışmaları da harmanlayıp gözden geçirelim” ifadelerini kullandı. 

“Zenginliğin değerini fark edemiyoruz”
İzmir’in kültür mirasının kolay bulunmayacak türden bir hazine olduğunu vurgulayan Başkan Tugay, “Bizler hayatımız boyunca Roma’nın, Avrupa’nın tarihi kentlerinin reklamlarını izledik. Çoğumuz gitmek istedik ya da para harcayarak gittik. Halbuki İzmir, Roma gibi belki ondan bile eski tarihe sahip nitelikli olabilecek kültürel altyapısı olan bir şehir. Bunun kıymetini bilmeyle ilgili kültürel bir eksiğimiz var. Sahip olduğumuz bu zenginliğin değerini fark edemiyoruz. Şehrimizin kendini kimlikli hissetmesi için, sahip olduğu her türlü potansiyeli kullanması için değerlendirmesi gereken birçok şey var” dedi. Yapılacak çalışmalara herkesin beraber inanması gerektiğini söyleyen Başkan Tugay, bunun başarılabilmesi için çalışılması gerektiğini sözlerine ekledi. 

Bölge, 51 mahalleyi kapsıyor
İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde görev alan sosyolog Mert Kaya, tarihi kent merkezine ilişkin geçmişte yapılan ve devam eden projeleri aktardı. “Yerliler için yaşanabilir, yabancılar için çekici hale getirecek yöntemler bulmak gerekiyor” diyen Kaya; Kemeraltı, Basmane ve Kadifekale’yi kapsayan tarihi kent merkezinin korunması ve geleceğe aktarılması için 2002 yılından beri çalışmalar olduğunu aktardı. Bölgenin “Tarihi Liman Kent” temasıyla hazırlanan dosya ile İzmir’de Bergama ve Efes’ten sonra UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne girme sürecini başarıyla tamamladığını, daimi listeye giriş için çalışmaların devam ettiğini kaydeden Kaya, bölgenin 51 mahalleden oluştuğunu sözlerine ekledi. 

Yapılan çalışmaları aktardı
Kaya, geçmiş yıllarda yapılan Yenileme Alanı İlanı, kamulaştırma faaliyetleri, TARKEM, İzmir Tarih Projesi, İzmir Tarih Projesi Tasarım Stratejisi Raporu, LOPİ Kemeraltı, Kemeraltı Aydınlatma Master Planı, Kemeraltı Kurumsal Kimlik Rehberi, Kemeraltı Algı Araştırması, İzmir Turizm Tanıtım Stratejisi ve Eylem Planı, Kemeraltı Turizm Stratejisi Kıyaslama Metodolojisi ve İyi Uygulama Örnekleri, Alan Yönetimi Planı, İzmir Tarihi Liman Kenti UNESCO Dünya Mirası Dosyasının Hazırlanması, MetaMuseum, İkiçeşmelik Mekansal İyileştirme Stratejileri, Risk Yönetim Planı gibi çalışmalar hakkında sunum gerçekleştirdi. Kaya, farklı ülkeler ve yurt içindeki iyi uygulama örneklerini de katılımcılara anlattı. 

“İzmir kırmızısı” önerisi
Geçmişte yapılan çalışmalara ilişkin katılımcılar da söz aldı. Araştırmacı-Yazar Orhan Beşikçi, Kemeraltı Kurumsal Kimlik Rehberi çalışmaları kapsamında tasarım önerilerinde bulundu. Basmane’nin eski basma fabrikalarında üretilen motiflerin kullanılabileceğini belirten Beşikçi, marka rengi olarak “İzmir kırmızısını” kullanma ve sokak isimlerinde eskiye dönme önerilerini sundu. İzmir Tarihi Kemeraltı Esnaf Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Semih Girgin ise gençlerin bölgeye çekilmesi için kültür sanat etkinliklerine ilişkin önerilerde bulundu. Verilen öneriler arasında, Kemeraltı bölgesinde sanat çalışmaları da yer aldı. 

Kemeraltı, insanlarda ne ifade ediyor?
Toplantıda, Kemeraltı Algı Araştırması sonuçları da aktarıldı. Buna göre Kemeraltı halkın hafızasında “tarihi”, “alışveriş” ve “çarşı” kelimeleriyle özdeşleşiyor. En olumlu özellikleri, halkta “nostalji” ve “özlem” olarak karşılık buluyor. Yaş oranı arttıkça Kemeraltı’ndan alınan keyif de artıyor. Y ve Z kuşağı, eski dokunun korunmasını ve görüntü kirliliğinin ortadan kalkmasını, Kemeraltı’nda eğlence ve kültürel mekânları talep ederken, güvenliğin ve aydınlatmaların artmasını istiyor. 

İkiçeşmelik’te güvenli geçiş için plan çalışması
İzmir Planlama Ajansı (İZPA) Başkanı Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu da “İzmir’de sanat ve kreatif endüstrilerin bölgeye girmesinin çekiciliğinin sağlanması gerekiyor. Yeni bir girdinin nasıl yaratılacağına dair öneri yok, eksik olan bu. Yaratıcı boşluk var. Onun gündeme getirilmesi gerekiyor” diyerek bu konuda bir yol haritası hazırladıklarını sözlerine ekledi. Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanı Hasibe Velibeyoğlu ise bölgedeki doku odaklı iyileştirme çalışmaları kapsamında canlanma ve kalkınma hedeflerini gerçekleştirmek için faaliyetlerin sürdüğünü belirtti. Velibeyoğlu, somut kültür varlığı envanter çalışmasının olduğunu, soyut olan kültür varlıklarını da en kısa sürede hazırlayacaklarını ifade etti. Hasibe Velibeyoğlu ayrıca İkiçeşmelik Mekânsal İyileştirme Stratejileri kapsamında Kemeraltı ve Basmane’yi ikiye ayıran İkiçeşmelik’te güvenli geçişe olanak sağlanması amacıyla Ulaşım Dairesi Başkanlığı ile plan çalışması yürütüldüğünü ifade etti. 

Risk planı çalışmaları
Toplantıda Risk Yönetim Planı çerçevesinde yapılan çalışmalar da aktarıldı. Buna göre İkiçeşmelik’in batısında kalan alan pilot bölge seçilerek incelendi. Odak alanlarda da çalışmalar yürütüldü. Senaryoya göre Mirkelam Han gibi tarihi yapıların risk durumları tespit edildi. Afet anında ne kadar hasar göreceği ve afet sonrası hasar görülmesi durumunda neler yapılması ile ilgili operasyon planı tariflenerek ilgili kurumlara iletildi. 

Başkan Tugay, toplantıyı “Bugün İzmir için güzel bir şey yaptığımızı düşünüyorum. Bugünün ardından herkesin aklında daha farklı bir tarihi bölge oluşmuş oldu” sözleriyle sonlandırdı