Gevrek Ekonomisi

İzmirliler ile İstanbulluları yıllardır 'simit mi yoksa gevrek mi' tartışmaları ile karşı karşıya getiren ancak bir türlü nihai sonuca erişilemeyen gevrek, lezzetiyle olduğu kadar ekonomisiyle de girişimcilerin iştahını kabartıyor. Hazır durumdaki müşterisi, hızlı para kazandırma garantisiyle ekmekten sonra en çok tüketilen gıdalar arasında yer alan gevrek, İzmir'de günde yüzbinlerce üretilip satışa sunuluyor. İzmir Pide ve Gevrek İmalatçıları Esnaf ve Sanatkarlar Odası aracılığıyla ya da ilçe belediyelerinin açtıkları ihale ile kiralanan ve kent genelinde sayıları 300'ü bulan 1 metrekarelik camekan gevrek tezgahlarının aylık kiraları, satış yoğunluğuna göre 150 liradan başlayıp 900 liraya kadar çıkıyor. İrili ufaklı kurumsal firmaların da ilham kaynağı olan ve İzmir'de sayısı 200'ü bulan gevrek saraylarının aylık kiraları ise yine bulunduğu yere göre ortalama bin lira ile 40 bin lira arasında değişiyor. Ünlü gevrek zincirlerinin franchise bedeli ise 300 bin lira civarında.

90 gramı 1 lira

7'den 70'e herkesin günde en az bir tane tükettiği, öğlen ayaküstü atıştırmalarının, ikindi saatlerindeki çay keyiflerinin vazgeçilmez yoldaşı olan, özellikle dar gelirlilerin kurtarıcısı konumundaki gevrek hem fiyatı hem de kendine has lezzetiyle en çok tüketilen gıdalar arasında yer alıyor. Fırından maliyeti 65-70 kuruşa çıkan ve 90 gramı 1 liradan satışa sunulan gevrek, İzmir'de günde 5-6 milyon civarında üretiliyor. 1990'lı yıllarda seyyar satıcıların başlarındaki tepsilerinde satılan, sokağın tozunu toprağını alan tezgahlardan, camekanlara girip satışı kayıt altına alınan gevrek, yarattığı istihdam ve pazar ekonomisiyle de iştah kabartıyor.

Eskiden ailelerin 'Bu çocuk adam olmaz' diyerek okul tatillerinde çocuklarına sattırdıkları gevrek, camekanlarda bulunduğu konuma göre satıcısına binlerce lira kazandırıyor.

300 satış noktası

İzmir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği başta olmak üzere İzmir Pide ve Gevrek İmalatçıları ve benzer odalara kayıtlı 30 ilçede yaklaşık 300 camekan satış noktası bulunuyor. Camekanların kimisi ilçe belediyelerinin anlaşmalı olduğu ilgili oda tarafından satış yoğunluğuna göre 150 liradan 900 liraya kadar, kimisi de belediyenin kendisi bünyesinde yıllık olarak yaptığı ihale karşılığında gevrekçilere kiralanıyor. İşletmeciler tarafından sokaktan kafelere taşınan ve pek çok çeşidinin satıldığı gevrek mekanlarının sayısı ise İzmir'de 200'e yaklaşıyor. Bunların kirası ise bin liradan 40 bin liraya kadar gidiyor.

ÖNEMLİ MİKTARDA SERMAYE GEREKTİRİYOR

Eğer ünlü bir simit mağazasının ismi ile işletmenizi açmak isterseniz, önemli miktarda sermayeniz olması gerekiyor. Bazı markaların bayilikleri için ödenecek para 300 bin liraya bile varabiliyor.

Mekanın kalitesine göre simit ustalarının kazançları da 2 bin ila 5 bin lira arasında değişiyor. Yok olma tehlikesinde olan taş fırın gevrek ustalığı ise son yılların en çok aranan mesleklerinden biri olarak gösteriliyor.

"SOSYETENİN DE İLGİSİNİ ÇEKTİ"

Her dönemin favorisi olan ve dar gelirlilere hitap eden gevreğin, şimdilerde sosyetenin de ilgisini çekmeyi başardığını belirten İzmir Pide ve Gevrek İmalatçıları Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Mehmet Şükrü Erişen, "İnsanlar eskiden tahta bir tepsi içinde kafasında satıyordu bu gevrekleri. O insanlar büyüdüler, kendilerini geliştirdiler, önce el arabasında şimdi de camekanda daha hijyenik ortamlarda satış yapmaya başladılar. Sonuç olarak gevrek ekonominin can damarı haline geldi. Ekonomiye katkısı çok büyük" dedi.