Kentsel dönüşüme ‘başkanlık’ ayarı

31 Mart 2019 yerel seçimlerinde çok sayıda büyükşehir belediyesinin yönetimini kaybeden AK Parti iktidarı, kentsel dönüşüm konusunda kendisine geniş yetkiler veren düzenlemelere gitti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel dönüşümü yasası olarak bilenen 6306 Sayılı Kanunu'nun uygulama yönetmeliğinde değişiklik yaptı. Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren yeni düzenlemede dikkat çekici maddeler yer alıyor. Buna göre, riskli alanlar, rezerv yapı alanları ve riskli yapı alanları, uygulama alanları olarak belirlendi ve bu alanlarda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na önemli yetki devirleri yapıldı. Bakanlık artık uygulama alanlarında her tür harita, plan, proje, arazi ve arsa düzenleme işlemleri ile toplulaştırma yapabilecek.
ARSA PAYINI BELİRLEYEBİLECEK
Cins değişikliği, tevhit, ifraz, taksim, terk, ihdas ve tescil işlemlerini muvafakat aranmaksızın resen yapmaya veya yaptırmaya yetki kazanan bakanlık taşınmazları satın almaya, ön alım hakkını kullanmaya, bağımsız bölümler de dâhil olmak üzere taşınmazları trampaya, taşınmaz mülkiyetini veya imar haklarını başka bir alana aktarmaya hak kazandı.
Taşınmaz mülkiyetini anlaşma sağlanmak kaydı ile menkul değere dönüştürebilecek olan bakanlık, kamu ve özel sektör işbirliğine dayanan usuller uygulabilecek, kat veya hasılat karşılığı usulleri de dâhil olmak üzere inşaat yapabilecek veya yaptırabilecek, arsa paylarını belirleyebilecek.
Yönetmeliğe eklenen maddelerle bakanlık Türkiye'de kentsel dönüşüm yapılan en küçük parsel dahil olmak üzere bu alanlara Uygulama Alanı ismi altında müdahale etme ve bu alanda plan dahil her türlü işlemi yapma hakkını elde etmiş oldu. Bakanlığın uygulama alanlarındaki yetkilerine ilaveten, parselasyon planlarında, düzenleme ortaklık payı (DOP) kesintisi yapma yetkisi getirildi.
Uygulama Alanı nedir?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na kentsel dönüşümde geniş yetki getirilen Uygulama Alanı tanımı yeni yönetmelikte şu şekilde yapıldı: “Cumhurbaşkanı kararıyla kararlaştırılan riskli alan ile Bakanlıkça belirlenen rezerv yapı alanını ve riskli yapının veya yapıların bulunduğu alan” Bu tanıma göre, AKP iktidarı Türkiye'deki tüm kentsel dönüşüm uygulamalarına müdahale edebilecek.
Öte yandan yeni yönetmeliğe göre, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, bizzat veya şikayet üzerine ilçe belediyelerinden riskli yapı tespiti talebinde bulunabilecek. Riskli yapı tespiti yapılması zorunlu olan bir bina olduğu belirlenirse yapılan masraf arsa sahiplerinden tebligat gönderilerek 1 ay içinde talep edilecek.
Müteahhite teminat zorunluluğu
Yönetmelik çerçevesinde, kentsel dönüşüm inşaatlarında yeterli olan firmalar iş yapabilecek. Müteahhitler, yapı maliyetinin yaklaşık yüzde 10’u oranında teminat mektubu ya da tamamlama sigortaları yapmaları kaydıyla dönüşüme girebilecek. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum dün yeni yönetmelikle ilgili yaptığı değerlenirmede “Müteahhitlerimizi 9 yeterlilik kriterine ayırdık. Bu yeterlilik kriterleri kapsamında, kentsel dönüşümde hem teknik hem mali açıdan yeterlilikleri olan firmalar bu işlere girebilecekler. Amacımız, hem yüklenicilerimizin hem vatandaşlarımızın mağduriyetini engellemek” dedi. (İsmail Şahin/Sözcü)