Türkiye’de gazete ve televizyonlar, faaliyetlerini sürdürebilmek için sayısız vergiyle mücadele ediyor. Ege Basın Yayın Derneği Başkanı Aydan Yalçın, sektörün karşı karşıya olduğu mali yükü şu sözlerle özetledi: “Bir medya kuruluşu, kapısını açtığı andan itibaren vergi ödemeye başlıyor. İşletme giderlerinden personel maaşlarına, reklam gelirlerinden yıllık kazanca kadar her adımda devletin elinde. Gelirimizin yaklaşık %45’i vergiye gidiyor. Bu şartlarda ayakta kalmak mucize!”

Medya kuruluşlarının ödediği vergiler şöyle sıralanıyor:

• Kira stopajı: Ofis veya stüdyo kiralayan medya kuruluşları, kira bedelinin %20’sini stopaj vergisi olarak ödüyor. Örneğin, aylık 50.000 TL kira ödeyen bir kuruluş, 10.000 TL stopaj vergisiyle karşı karşıya.
• Malzeme ve hizmet alımları: Teknik ekipmanlar, ofis malzemeleri, elektrik, su, internet ve hosting hizmetlerinde %20 KDV ödeniyor. Aylık 20.000 TL’lik bir elektrik faturasında 4.000 TL KDV devlete gidiyor.
• Personel giderleri: Gazeteciler ve diğer çalışanların maaşlarından %15-40 gelir vergisi kesiliyor. Ayrıca, her personel için SGK primleri ödeniyor, bu da maliyetleri artırıyor.
• Reklam gelirleri ve basın ilan payı: Reklam anlaşmalarında %20 KDV ve %15 Basın İlan Kurumu (BİK) payı kesiliyor. 100.000 TL’lik bir reklam anlaşmasında 20.000 TL KDV ve 15.000 TL BİK payı ödeniyor.
• Yıllık gelir vergisi: İşletmenin yıllık kazancından %25 gelir vergisi alınıyor. Bu vergiler toplandığında, bir medya kuruluşunun gelirinin minimum %45’i devlete aktarılıyor.

Yalçın, bu ağır yükün özellikle yerel basın kuruluşlarını tehdit ettiğini vurguladı: “Anadolu’daki gazeteler ve televizyonlar bir bir kapanıyor. İzmir’de bile yerel basın ayakta kalmak için mucize yaratıyor.”

Hükümetten yerel medyaya destek: “SIFIR”

Ege Basın Yayın Derneği, hükümetin yerel medyaya destek sağlamadığını sert bir dille eleştirdi. Aydan Yalçın, “Hükümetten yerel basın için destek bekliyoruz, ama karşılığında kocaman bir sıfır alıyoruz. Basın İlan Kurumu (BİK) her alınan reklamdan pay kesiyor ancak bize hiç bir faydası yok!

Kapanma Dalgası: Türkiye Gazeteciler Cemiyeti verilerine göre, 2023-2025 arasında Anadolu’da 150’den fazla yerel gazete ve 20 yerel televizyon ekonomik nedenlerle kapandı.

Yerel medya kapanırsa, halkın sesi kesilir!

Yerel medya, bölgesel sorunları gündeme taşıyan, halkın taleplerini duyuran ve yerel yönetimleri denetleyen bir köprü konumunda. Ancak, vergi yükü ve hükümet desteğinin olmaması, bu kuruluşların kapanmasına yol açıyor. Aydan Yalçın, bu durumun halkın haber alma özgürlüğünü tehdit ettiğini vurguladı: “Yerel basın kuruluşları kapanırsa, vatandaşın sesi kesilir. Sosyal medya dezenformasyonla dolu, ulusal medya ise yerel sorunlara yeterince yer vermiyor. Yerel basın olmadan demokrasi eksik kalır.”

• Dezenformasyon riski: Yerel medyanın zayıflaması, sosyal medyada kayıt dışı hesapların ve yanlış bilgilerin yayılmasına zemin hazırlıyor. Türkiye İnternet Gazetecileri Derneği, yerel medyanın sosyal medyaya “kurban edildiğini” belirtiyor.
• Basın özgürlüğü geriliyor: Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) 2025 Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye’nin 180 ülke arasında 159. sırada yer aldığını raporladı. Yerel medyanın ekonomik sorunları, basın özgürlüğünü daha da zayıflatıyor.
• Demokrasiye darbe: Yerel medyanın kapanması, halkın bilgi edinme hakkını kısıtlayarak demokratik süreçleri zedeliyor. Yalçın, “Gazeteler kapanırsa, halkın sorunları görünmez olur. Bu, demokrasiye vurulan bir darbedir” dedi.

Ege Basın Yayın Derneği’nden çözüm önerileri

Ege Basın Yayın Derneği, yerel medyanın ayakta kalması için hükümetten acil reformlar talep ediyor. Aydan Yalçın, şu önerileri sundu:

• Vergi indirimi: Yerel medya için kira stopajı ve KDV oranlarının düşürülmesi, gelir vergisi yükünün hafifletilmesi.
• Adil ilan dağıtımı: BİK’in resmi ilan dağıtımında şeffaf ve adil bir sistem kurması.
• Uydu ve yayın giderleri: Yerel televizyonların uydu yayın ücretlerinin makul seviyelere çekilmesi.
• Ekipman desteği: Demokrasi için Medya (M4D) gibi projeler kapsamında sağlanan ekipman desteklerinin yerel medya için genişletilmesi.

Yalçın, “Medya sektörü nefes alamazsa, halkın sesi de duyulmaz. Hükümet, yerel medyayı desteklemek yerine vergilerle cezalandırıyor. Bu gidişle Anadolu’da gazete kalmayacak” uyarısında bulundu. İzmir'in Özellikle ulusal Tv kanalları sürekli el değiştiriyor yada kapanıyor. Bir çok gazete personel azaltımına gidiyor, şartlar bu şekilde devam ettiği takdirde ayakta kalacak gazete sayısı çok az olacaktır. Bu da tekelleşmeye ve tarafsız habercilik sorunlarına yol açacaktır.

Sektörden Tepkiler

Türkiye Gazeteciler Federasyonu Genel Başkanı Yılmaz Karaca da bir röportajında, yerel medyanın alarm verdiğini belirterek, “Vergi indirimi ve kağıt desteği gibi küçük adımlar bile sektörü kurtarabilir. Hükümetin bu sese kulak vermesi gerek” dedi.

Yerel medya için acil destek şart!

Ege Basın Yayın Derneği ve Başkanı Aydan Yalçın, yerel medyanın vergi kıskacında ayakta kalmaya çalıştığını ve hükümetin destek sunmadığını vurguluyor. Gelirinin %45’ini vergiye veren medya kuruluşları, kapanma tehlikesiyle karşı karşıya. Yerel medyanın kapanması, halkın haber alma özgürlüğünü ve demokrasiyi tehdit ediyor. Hükümetin, vergi indirimleri, adil ilan dağıtımı ve ekipman desteği gibi adımlarla yerel medyayı güçlendirmesi gerekiyor. Aksi takdirde, Anadolu’nun sesi susturulacak ve vatandaşların sorunları görünmez hale gelecek.