DÜNYA HALİ İNSANLIK HALİ Mİ İNSANI BİLGE YAPAR?

Bilge kimdir ve kimler bilge sıfatındadır? Çok okumak mı çok gezmek mi, çok öğrenmek ve daha birçok deneyim mi bilge yapar insanı? Bilge, bilen hatta hemen her şeyi bilendir bilmekten türemiş sözcük öbeklerimizde. Filozof bilge midir, ya da kuramcı ve “konusuna hâkim mesleğinin erbabı” denilen filozof tabirine uyan kişiler haksız mı?
M.Ö atletizm var ve bu sporda kar payından ziyade aklı çalışan birinin sporun insan vücuduna ve ruhuna, sosyal hayatına ruh kattığı gerçeği bir bilge kişi ve herkimse tarafından öngörülmüş olmalı. Yüzyıllar öncesinde başlayan spor müsabakaları, bugüne ulaşmışsa insanın her daim kendini kanıtlaması gerçeği, gerçekçilik ilkesi paslaşıyor. Onun içindir ki, insana özgü olan ne varsa hayatın içinde yer alıyor.
Ego, M.Ö ve M.S da varlığını göstermeye devam ede dursun, insan için olan her olgu, insanla beraber yol alıyor. Hayatın içine ve kendi hayatının peşinde koşan, kendini bir biçimde göstermek, kanıtlamak için çalışan insanlar topluluğu 21. yy değin hep olmuştur ve dünya durdukça olacaktır.

Hayatı anlamaya çalışan bilgeliğin getirisini kavrayan insan söz konusu olunca, ‘evrensellik’ diye tutturulan gerçek ne kadar gerçek ise, kültürden kültüre fark ve değişen kültürel bileşenler tam bu bileşke de devreye giriyor. Yüksek ego, ya kazanıyor ya kaybediyor.

Satıcıya alıcıya yönlenmiş bir yaşam cenderesinde metaa düşkünlüğü günlük yaşamın olmazsa olmazı. Yaşam için tüm gereken koşullarımızda at başı koştururken, para ile mutlu olacağını düşünen insan tipleri ibadullah. Haksız veya haklı bir saptama ama para araç ve olmazsa olamaz yaşam idaremizdir çünkü.
İnsan ekmek derdindeyken, bilgelik düşünecek halde nasıl olsun! Zira yaşam realitesi, varoluşçuluk yasasına terstir bu vaziyette.
Ekonomik sorunlarını halletmiş insan tipleri daha bir öndeyse, fakirlik yoksulluk edebiyatı insanı besler palavrası sadece duygularla özdeşleşip, insanı insan yapan değerlere ulaşırken bile falso verir.

Ne için? Söyleyeyim: Ekonomik güç.

İnsanların ekonomik çıkmazları zihinsel karışıklıklara sebep olurken, aç insan, sağlıklı düşünemez.
Demokrasi kültürü insana olanı biteni farklı yönlerden görebilmeyi, insanın kendisini ve başkalarını sorgulayabilmesini öğrendiğinde yerleşir toplumlara. Demokratlık, bu zamanda yeşerir, filizlenir ve toplumdaki öbür insanı ötekileştirmeden eşit saygı ve muameleyi hak eden tüm insanları görür.
Şimdi “bu kadar felsefe yeter” dediğim dedik anlayışından çıkalım, görünen tabloya bakalım.
Sosyal Psikolojinin olmazsa olmazı insan ise, psikolojisinin bireyden topluma geçişi kaçınılmazsa; sosyal etki kaçınılmazdır.
İnsanoğlunun yaşayarak yarattığı, öğrendiği, öğrettiği, aktardığı, geliştirdiği maddi manevi anlamındaki her şey kültürdür ve kültürlemelerin çeşitlemelerinde ve bu coğrafyada her kültür, toplumuna kazandırdığı kültürel değerlerin sürecinde mutlaka kültürleşmeyle hasbıhal etmek zorundadır.
Farklı kültürlerden oluşan toplumlarda bile herkes “ben” demeden sen olsa, sen olmak için de önce bendeki benim kötülerimi kovsa, sen de olurum ben, siz de, bizde.