Salih Erkek: Şadan Bey nasılsınız? İyi misiniz?

Şadan Özdirik: Teşekkür ederim sağ olun.

Salih Erkek: Evvela kendinizi tanıtır mısınız?

Şadan Özdirik: Efendim ben uzun yıllar Millî Eğitim Bakanlığı'nın yurt dışında ataşeliğini yaptım. Ağırlıklı olarak Frankfurt’ta ataşeydim. Eğitim ataşesiydim. Emekli olduktan sonra bu benim Değirmendere kendi köyümdür. Burası Kolophon, 12 iyon şehrinden birisidir. Geldim dededen kalma arazimize zeytin diktim. Şimdi bu çiftlikte burada tavuklarımla, kediyle, köpekle, zeytinlerimle, meyvelerimle, emeklilik günlerimi geçiriyorum.

Salih Erkek: Kaç dönüm üzerine bu zeytinlik?

Şadan Özdirik: Bu 22 dönüm üzerine arazi.

Salih Erkek: Şimdi gördüm burada yüzlerce ağaç var. Bu ağaçlarla nasıl baş ediyorsunuz? Ve onların budamalarını canlı kalmaları adına neler yapıyorsunuz? Gördüm işçileriniz var burada, bayağı işçileriniz var yoğun çalışıyorlar, ağaçlarda ilaçlama var mı yok mu? Biraz da bunları konuşalım.

Şadan Özdirik: Burada 850 ağaç var. Her bir ağaç bir çocuk gibi, bir bebek gibi ilgi ve alaka istiyor. Bunların şu an Ocak ile Mart arası budama mevsimidir. Şimdi ağaçları budama yaptırıyoruz. Bir de kış mevsimlerinde ağaçlara antibiyotik görevi yapan Bordo Bulamacı dediğimiz böyle kimyasal vücuda zararı olmayan bir ilaç atıyoruz. Onlar kışın soğuğundan ağacı koruyorlar.

Salih Erkek: Zeytine de zararı yok. Kimyasal da değil.

Şadan Özdirik: Evet zeytine de zararı yok. Zaten meyve yok şuan, bordo atılma kısmında. Yapraklarında kışın uykuya yatıyor ağaç ta ki Mart, Nisan’a kadar.

Salih Erkek: Gelecek seneye kadar.

Şadan Özdirik: Evet, gelecek seneye kadar. Aralık’ta başlıyor uyku Mart' a kadar Nisan'a kadar uyku devam ediyor. Ondan sonra yeni filizlerle ağaç uykudan uyanıyor baharda.

Salih Erkek: Evet. Şimdi gördüğüm kadarıyla başka ağaçlar da var. Sanırım hobi bunlar sizin için.

Şadan Özdirik: Evet benim 150 adet kadar da çeşitli meyve ağaçlarım var.

Salih Erkek: Onlarda mı Ocak, Mart arası uykuya geçiyor?

Şadan Özdirik: Evet tüm ağaçlar aşağı yukarı baharda açılırlar ve budanıp uyanırlar bahar aylarında. İlkbaharda hepsi uyanırlar. Çeşitli her tür meyveden ağacım vardır. Onlarda zeytin dışında 150 ağaç kadar bir sayı.

Salih Erkek: Maşallah. Biz de yüzlerce zeytin ağacı diyelim. Peki ürünleri nasıl yapıyorsunuz? Fabrika mı var? Yoksa siz fabrikaya mı gönderiyorsunuz?

Şadan Özdirik: Bizim burada bahçemizin ağırlığı sofralık zeytin. Trilye dediğimiz sofralık türü bir zeytindir. Bu zeytinleri biz toplayıp kasalara koyup ağaçtan toplandığı şekilde götürüp satıyoruz. Bunun çeşitli şekilde tüccarlar, Marmara Birlik dahil, Tariş dahil bunları satın alıp işleyip zeytin yapıyorlar. Salamura, yeşil zeytin, siyah zeytin yapıyorlar. Diğer bir kısım da yağlık zeytin var. Bu yağlıkları da kendim toplatıp yağhanede özel olarak sıktırıp onu da yağ olarak değerlendiriyorum.

Salih Erkek: Şimdi Şadan Bey şunu söyleyeyim, bu sene zeytin kıttı. Kıtlıktan dolayı da sanırım fiyatlar bayağı bir tavan yaptı. Bunla ilgili ne söylemek istersiniz?

Şadan Özdirik: Fiyatlar bu sene gerçekten kurtardı. Şimdiye kadar hep zarar ediyorduk. Zeytin kıttı. Bizde zeytin vardı. Biz iyi baktığımız için zeytin bizde vardı. Hiçbir değişiklik olmadı. Geçmiş seneler kadar zeytin topladık. Şimdi tabi zeytin ve zeytinyağının birden yükselmesi kamuoyunda bir ilgi uyandırıyor bir aksi tesir yapıyor ama zeytin yalnız değil ki her şey yükseliyor. Peynir de yükseliyor, yumurtada yükseliyor, enflasyonist oranda girdilerimizin hepsi arttığı için otomatikman zeytinde zeytinyağıda yükseliyor.

Salih Erkek: Girdi meselesi dediğiniz sanırım akaryakıttan dolayı.

Şadan Özdirik: Gübre.. Ağaçların dibine gübre atılması lazım.

Salih Erkek: Bunlarda yakıta bağlı.

Şadan Özdirik :O kadar yükseldi ki fiyatlar, yevmiyeler, her şey yükseldi.

Salih Erkek: Peki bunu biraz da serbest piyasaya bağlayalım isterseniz. Her önüne gelen kendi bildiğini okuyor. Yani mesela diyelim ki Karşıyaka'da bir peynirin kilosu bir bakıyorsun 190 lira bir bakıyorsun 320 lira. Ama aynı peynir. Değişen bir şey yok.

Şadan Özdirik: Evet maalesef. Ülkemizde devletleştirmeye son vereceğiz, özelleştireceğiz diye her şeyin ucu kaçtı. Şimdi de ipin ucunu yakalayamıyorlar. İyi ki Tariş var zeytinyağında. Tariş kontrolü elde tutuyor. İyi güzel sızma yağlarda elde ediyor. Bu bakımdan iyi Tariş'in olması. İyi ki o yok olmadı.

Salih Erkek: Birde şu serbest piyasa kalkarsa daha güzel olur. Şimdi şunu söyleyeyim, bir tüketici zeytin yağını, hakiki zeytinyağını, sizler üreticisiniz işin başındasınız bu işin profesörüsünüz. Hakiki zeytin yağını nasıl almalı ve aldanmamak adına ne yapmalı?

Şadan Özdirik: Tüketicimiz bir defa etiketteki sızma zeytinyağını soğuk sıkım zeytinyağını bulmalı. İyi zeytinyağı odur. Soğuk sıkım olur. Soğuk sıkım zeytinyağlar, zeytinler ezilirken ısıya tabi tutulmadan elde edilir. İyi bir zeytinyağını elde etmek için, zeytini toplayıp kasaya koymak lazım çuvala koymamak lazım. Hemen yağhaneye yetiştirip, soğuk sıkım olarak yani ısıya vermeden sıktırmak lazım. Biz buna çok dikkat ediyoruz. Topladığımız gün zeytin yağhaneye ulaşıyor. Özel anlaşmalarımız var hemen sıktırıyoruz zeytini. Bahçemizin zeytini ödül alıyor çünkü sebeplerinden biride ben bahçemi sürmüyorum. Ağaç altındaki otları biçiyorum bırakıyorum, zeytinyağına o aroma geçiyor. Otların aroması geçiyor. Dolayısıyla zeytinyağımın nefaset kokusu oradan geliyor. O yüzden tercih edilen yağlardan.

Salih Erkek: Peki gübre?

Şadan Özdirik: Hayvansal gübreler atıyoruz. Gördüğünüz gibi bahçemizin her yerinde hayvan gübresi var. Ağacın dip kısmında çapalıyoruz.

Salih Erkek: Kimyasal gübre kullanmıyorsunuz.

Şadan Özdirik: Evet. Araları da sürmüyorum.

Salih Erkek: Peki şimdi Şadan Bey çok memnun oldum bu görüşmelerle ilgili.

Şadan Özdirik: Zeytinyağını eskilerimiz bazı insanlar durdukça kalitesi artar diyorlar fakat bu çok yanlış bir bilgidir. Zeytinyağı durdukça özelliğini kaybeder her besin gibi. Şarap gibi değildir. Durdukça nefasetini kaybeder. Zeytinyağını fazla bekletmemek lazım. Bir yıl en çok iki yıl bekletmek lazım. Eski zeytinyağını tüketmek iyi değildir. İçindeki fenoller kaybolur.

Salih Erkek: Vücuda zararlı mı olur?

Şadan Özdirik: Zararlı olmasa da faydası olmaz. Yağımızı da karanlık bir yerde ışık görmeyen bir yerde oda sıcaklığında saklamamız lazım. Bizim de öyledir odalarımız ışık görmez.

Salih Erkek: Cam şişede mi?

Şadan Özdirik: Cam şişede evet ama ışık görmeyecek. Renkli cam olacak ya da saracaksınız.

Salih Erkek: Teneke olur mu?

Şadan Özdirik: Cam en iyisi ama tenekelerin de materyalin içeriğini bilmemiz lazım.

Salih Erkek: O da koku yapabilir diyorsunuz yani.

Şadan Özdirik: Evet. İyi bir uzman değilseniz. Bazı arkadaşlarımız şunu diyor: “Ben zeytinyağını renginden anlarım.” İyi bir uzman değilseniz zeytinyağını renginden tanıyamazsınız. Çünkü zeytinyağı rengini bahçesinden yeşil mi sıkılmış siyah mı sıkılmış ondan alır. Onun için rengine de aldanmamak lazım.

Salih Erkek: Şadan Bey ben bu röportajı halk adına yapıyorum sizinle. İnsanlar bu konuda bizleri gerçekten çok arıyorlar. Bizim kendi televizyonumuz da var haber portalımız da gazetemizde var, hepsi var yani. Hemen hemen 56 ülkede yayın yapıyoruz IP üzerinden. Şimdi şunu söylemeye çalışıyorum. Halkın bir isteği olursa biz daima halk adına araştırma yaparız.

Şadan Özdirik: Evet çok güzel.

Salih Erkek: Bundan dolayı sizi bulduk.

Şadan Özdirik: Ben çok teşekkür ederim.

Salih Erkek: Ben teşekkür ederim. Sizinle bu röportajı yaptığımız için. Başka eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Şadan Özdirik: Ülkemizde 189 milyon zeytin ağacı var. Yani biz zeytinyağı üretiminde İspanya, İtalya, Yunanistan'dan sonra geliyoruz. Ama sofralık zeytinyağında onlardan, İspanya’dan sonra Yunanistan'dan önce geliyoruz. Avrupa Birliğinin sofralık zeytinin yarısı Türkiye'den temin ediliyor.

Salih Erkek: Peki Türkiye'den temin ediliyor. Bu konuda Türk insanı da bu güzel zeytinyağlarını da tadamıyorlar pahalılıktan dolayı.

Şadan Özdirik: Zeytini maalesef pahalılıktan dolayı yiyemiyorlar. Esasen zeytinyağı kalp damar rahatsızlıklarına ve birçok hastalığa çok iyi gelen bir şey. Zaten zeytinyağı ucuzken de bizim Türk insanının, bilhassa doğu insanının zeytinyağı alışkanlığı yok.

Salih Erkek: Kültürü yoktu.

Şadan Özdirik: Bizde kişi başı %2 zeytin yağı tüketilirken Yunanistan'da %24 tüketiliyor.

Salih Erkek: Şimdi yavaş yavaş ilgi görmeye başladı.

Şadan Özdirik: Şimdi hiç tüketilmiyordur. Aldıkları Rivea zeytinyağlar da içinde bir sürü karışık sağlığa zararlı maddeler bulunmaktadır. Esasında zeytinin ana vatanı Anadolu’dur. Zeytin M.Ö 6000 yıllarına kadar dayanan bir ağaçtır. Zeytin ölümsüzlük ağacıdır. Zeytin bütün ağaçların ilkidir anasıdır. Diğer bir deyişle ölümsüz ağaçtır. Tüm kutsal kitaplarda zeytin ağacından bahsedilmektedir. Sizinle bu röportajı bitirmeden önce Nazım Hikmet'in bir şiiri ile kapatmak istiyorum. Nazım Hikmet der ki büyük üstat;

"ÖYLESİNE CİDDİYE ALACAKSIN Kİ YAŞAMAYI,

YETMİŞİNDE BİLE, MESELA, ZEYTİN DİKECEKSİN,

HEM DE ÖYLE ÇOCUKLARA FALAN KALIR DİYE DEĞİL,

ÖLMEKTEN KORKTUĞUN HALDE ÖLÜME İNANMADIĞIN İÇİN,

YAŞAMAK, YANİ AĞIR BASTIĞINDAN.

ZEYTİN AĞACI DİKECEKSİN"

Salih Erkek: Yani hem hiç ölmeyeceksin gibi hem de her an ölecek gibi bir cümledir bu.

Şadan Özdirik: Evet. Zeytin ağacını dikip onu doğaya insanlığa bırakmak, barış, kutsal ağacı bırakmak diyor üstat.

Salih Erkek: Zaten Peygamberimizde aynı bunu söyler.

Şadan Özdirik: Tüm kutsal kitaplarda bahseder. Barışın refahın simgesidir. Onun için bende esinlendim.

Salih Erkek: Barışın simgesi evet.

Şadan Özdirik: Ben zeytini çok severim. Sofrada akşam yemeği dahil devamlı zeytin yerim. Onun için de böyle yönlendim. Gerçekten zeytin mucize bir meyve. İspanyollarda mesela sabah kahvaltılarında zeytin yok ama öğlen leblebi gibi zeytin yerler. Bütün sofralarında zeytin var.

Salih Erkek: O zaman bir latife yapayım, tüm zeytin yağlarımız, zeytinlerimiz sizden.

Şadan Özdirik: Evet.

Salih Erkek: Sizi ayrıca televizyon programıma davet ediyorum daha güzel olacak. Teşekkür ederim.

Şadan Özdirik: Ben teşekkür ederim, röportajınız için. Mutlaka televizyon programınıza da gelmek isterim en yakın zamanda.